Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi’nin (AKPM) Türkiye seçimlerini izleyecek seçim gözlem heyetinin başkanı Frank Schwabe ve heyet üyesi Derya Türk-Nachbaur, Federal Meclis’te düzenledikleri basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladılar.
Deutsche Welle (DW) Türkçe’den Kıymet Akal’ın haberine nazaran, Toplumsal Demokrat Partili (SPD) iki milletvekili, 14 Mayıs seçimlerini “tarihi” ve “önemli bir dönüm noktası” olarak nitelendirdiler.
Her iki milletvekili, Türk siyasetçilerine kutuplaşmanın tırmandırılmaması davetini yaparken Türkiye’deki sivil toplumun çok güçlü olduğunu, halkın siyasi iradesinin sandıklara yansıması için gereken çabayı sergileyeceklerine de inançlarının tam olduğunu söylediler.
SCHWABE: TÜRKİYE ŞAŞIRTAN BOYUTTA DİRENÇLİ
Türkiye’nin AKPM tarafından demokrasi, insan hakları ve hukuk devletindeki gerileme nedeniyle kontrol sürecine alındığını hatırlatan Schwabe, seçimleri de bu nedenle izlediklerinin altını çizdi.
“Seçimlerin adil olmayacağı konusunda bir telaşınız var mı?” sorusunu yanıtlayan Schwabe, seçim öncesi misyon kapsamında Nisan’ın ikinci haftasında Türkiye’ye gittiklerini, yaptıkları temaslar sonrasında kendilerine iletilenler ve yaptıkları müşahedeler ile ilgili olarak da 14 Nisan’da bir açıklama yayımladıklarını hatırlattı.
Bu açıklamaya atıfta bulunan Schwabe, “Seçimlerin sıkıntı bir ortamda yapılıyor olduğu çok açık” dedi. Türkiye’deki şartların, Avrupa Kurulu üyesi bir ülkede demokrasi, insan hakları ve hukuk devleti alanında olması gereken standartları yansıtmadığını söyleyen Frank Schwabe, “Öte yanda şunu da gözlemledik: Güç şartlara karşın Türkiye şaşırtan boyutta dirençli” diye konuştu.
‘YSK’YA NET BİR HALDE İLETTİK’
Türkiye’deki sivil toplumun çok etkin olduğunu, seçim günü sandıklarda verilen oyların sonuçlara düzgün bir halde yansımasında kıymetli bir rol oynayacaklarına da inanç duyduklarını söyleyen Schwabe, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ama şunu da söz etmek durumundayım. Görüşmelerimizde bir çok muhatabımız, oy farkı çok az olduğu takdirde, iktidardaki partinin Yüksek Seçim Kurulu (YSK) üzerindeki nüfuzunu kullanma muhtemelliğine ait tasalarını lisana getirdiler. Bu nedenle YSK ile görüşmemizde bu mevzularla ilgili çetin, kapsamlı görüşmeler yaptık, onlara buna büyük bir dikkatle bakacağımızı söyledik… Belli sistemler var zira, oylar geldiğinde partilerin de artık bu oyları denetim etme imkanları var. Bizler ayrıyeten YSK’ya, İstanbul belediye seçimlerine emsal bir durumun yaşanmaması gerektiğini net bir halde ilettik. Özetle hem kimi kaygılarımız var hem de birebir vakitte iyimseriz…”
ULUSLARARASI TOPLUMA KRİTİK ÇAĞRI
SPD milletvekili Schwabe, Türkiye’de kendilerine seçim sonuçlarının iktidar partisi tarafından kabul edilmeyeceği kaygısının de iletildiğini söylerken, bu nedenle 14 Nisan açıklamalarında milletlerarası topluma gelişmeleri yakından izleme daveti yaptıklarını aktardı.
Schwabe, “Belirli gelişmeler yaşandığı takdirde, Türkiye’deki aktörlerin dışarıdan gelişmelerin çok uygun izlendiğini anlamaları bakımından vakitlice açıklamalar yapılması, seçim sonuçlarının tanınması ya da tanınmaması, gerektiği takdirde de itidal daveti yapılması ehemmiyet taşıyor” dedi.
KUTUPLAŞMANIN TIRMANABİLECEĞİ ENDİŞESİ
Schwabe’ye, Millet İttifakı’nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Alevi olduğunu söylediği ve artık kimlik siyasetine son verilmesi gerektiği istikametinde davet yaptığı görüntüsünün akabinde AKP’ye yakınlığı ile bilinen isimler tarafından maksat gösterilmesi de soruldu.
Schwabe, “14 Nisan’daki açıklamanızda Türk makamlarına kutuplaşmanın azaltılması daveti yapmıştınız. Kılıçdaroğlu son görüntüsü nedeniyle amaç alındı… Davetinizin ciddiye alındığını düşünüyor musunuz? Tansiyonun daha da tırmanabileceği konusunda telaşlı misiniz?” sorusunu yanıtlarken, Türkiye’de artık demokrasilerde çok olağan olan “ortak platformlarda tartışma” imkanının kalmamış olduğuna dikkat çekti.
SPD milletvekili, “Ne yazık ki kutuplaşmanın seçim kampanyalarının ısındığı evrelerde bu halde tırmanıyor olması şaşırtmıyor. Üstelik daha o evreye geçmedik bile, daha Ramazan… Ve evet telaş mevcut, ancak bunu değiştirmek bizim elimizde değil… Lakin bütün bunlar, Türkiye’de demokratik seçimler için gerekli şartlara katkı sağlamıyor.”
TÜRK-NACHBAUR: TÜRKİYE ÇOK TECRÜBELİ
Derya Türk-Nachbaur ise konuşmasında öncelikle Türkiye kökenli bir milletvekili olarak Türkiye için tarihi öneme sahip seçimleri gözlemleyecek heyette yer almanın kendisi için çok özel olduğunu belirtti.
Seçimlerin demokrasinin garantisi olduğuna, bu nedenle Türkiye’deki seçimlerin düzgün yapılmasının büyük ehemmiyet taşıdığına vurgu yapan SPD’li milletvekili, “Türkiye halkının siyasi iradesinin teminat altına alınmasına büyük kıymet verdiklerini” kaydetti.
Türkiye’deki siyasal partilerin seçimler konusundaki deneyimine dikkat çekerek süreçle ilgili optimist olduklarını söyleyen Türk-Nachbaur, “Hepimiz insanların İstanbul seçimlerinde oy çuvallarına nasıl sahip çıktıklarını, çuvalların üzerinde uyudukları imgeleri çok âlâ hatırlıyoruz. Bir kere daha emsal imgelere tanıklık etmeyeceğimizi, yeniden oy pusulaları üzerinde uyumak zorunda kalınmamasını umuyoruz” dedi.
İTİDAL VE SAĞDUYU ÇAĞRISI
Tırmanan kutuplaşmayı yakından izlediklerini anlatan SPD milletvekili, tansiyonu tırmandıran telaffuzlardan kaçınılmasını dilek ettiklerini söylerken şunları kaydetti:
“Seçimler, Türkiye’nin geleceğini belirleyecek kıymete sahip, bu nedenle tarihi nitelikte. İtidal ve sağduyu büyük ehemmiyet taşıyor. Türk makamlarına da kullanılan lisana, sözlere dikkat ve itina gösterilmesi davetimizi tekrarlamak istiyoruz.”
DEPREM BÖLGESİ ODAKTA OLACAK
Basın toplantısında zelzele bölgesinde kurulacak sandıklar ile ilgili telaşlar de lisana getirildi.
Milletvekili Türk-Nachbaur, kendi ailesinin zelzelenin merkez üssü olan ve büyük yıkıma uğrayan Kahramanmaraş’tan geldiğini anlattı, bu nedenle seçim müşahede çalışmaları kapsamında bölgeye giderek incelemelerde bulunmak istediğini kaydetti.
“Böylelikle zelzeleden etkilenen bölgelerde insanların seçme hakkını nasıl kullandıklarına ait de gözlemlerde bulunmak istiyorum” diyen Derya Türk-Nachbaur, bilhassa muhalefetin zelzele bölgesinde kimi zorluklarla karşı karşıya bulunduğu tarafında kendilerine bilgiler geldiğini aktardı, “Biz her şeyin yolunda gitmesini umuyoruz. Gözümüz bu bölgelerde olacak, bu bölge insanlarının seçme hakkını kullanıp kullanamayacağına bakacağız” diye konuştu.
Derya Türk-Nachbaur ayrıyeten Türkiye’den çok sayıda üniversite öğrencisinin kendisine seçimlerle ilgili duydukları telaşları ilettiklerini açıklarken, “Bildiğiniz üzere Türkiye’deki üniversitelerde yine yüz yüze eğitime başlama kararı alındı. Gençler bana üniversitelerinin olduğu kentlere gitmek zorunda olduklarını, artık yine oy kullanmak için ailelerinin olduğu ya da kayıtlı oldukları yerlere dönmenin ise maliyetli olacağını iletiyorlar” dedi.
USULSÜZLÜK ENDİŞESİ
Frank Schwabe ise muhalefetin zelzele bölgesindeki seçimlerle ilgili olarak kendilerine telaşlarını ilettiklerini anlatırken, bu bölgeye özel bir dikkatle odaklanılacağının altını çizdi.
Aynı vakitte SPD’nin İnsan Hakları Sözcüsü olan Schwabe, “Pek çok soruya karşılık aranacak. Kimler oy kullanabilecek? Zelzelede hayatını kaybetmiş olanların yerine birilerinin oy kullanmadığını nasıl denetleyebileceğiz? Bu sorulara bakılacak” dedi.
YOĞUN MÜŞAHEDE TAKVİMİ
AKPM, Türkiye seçimlerini bugüne kadar oluşturulan en büyük seçim müşahede heyetlerinden biriyle izliyor.
AKPM seçim müşahede heyetini farklı ülkelerden 42 milletvekili oluşturuyor. Heyet 11 Mayıs Perşembe günü Türkiye’de olacak. Cuma ve Cumartesi günü siyasi partilerin adayları, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, basın kuruluşlarından gazetecilerle bir ortaya gelecek olan heyet ayrıyeten AGİT’in uzman seçim gözlemcileriyle görüşmeler yürütecek.
14 Mayıs Pazar günü ise heyet Türkiye’nin farklı bölgelerinde ikişer şahıstan oluşan 21 ekiple seçimleri izleyecek. Müşahedelerini de Pazartesi günü, AGİT seçim müşahede heyeti ile Türkiye saatiyle 15.00’te düzenlenecek ortak basın toplantısında kamuoyu ile paylaşacaklar.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci cinse kalması durumunda da heyet tekrar Türkiye’ye seyahat edecek. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) da yaklaşık 400 kişilik bir ekiple seçimleri izliyor. Bunlar ortasında hem milletvekilleri hem de AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi’nin (ODIHR) uzmanları yer alıyor. (DW Türkçe)