30 Temmuz 2020’de fırlatılan ve geçtiğimiz yılın şubat ayında Mars’a iniş yapan Perseverance uzay aracı, bugüne kadar birçok önemli gelişmeye ve keşfe imza attı. NASA’nın Mars’ta ilk kez helikopter uçurduğu bu görev, bugün Mars’ta yaşamın gerçekleşme olasılığına dair çok önemli bir ipucuna ulaştı.
NASA, düzenlediği bir konferansta Perseverance görevinin öne çıkan başlıklarını tartıştı ve ilk kez Mars’ta yaşamla bağdaştırılabilecek organik moleküller bulunduğunu açıkladı. Söz konusu organik yapıya Mars’ın 45 kilometre genişliğindeki Jezero Krateri’nin bir deltasında alınan örnekte rastlandı. 3,5 milyar yıl önce oluştuğu düşünülen bu deltanın Mars nehri ve gölünün birleşimiyle oluştuğu belirtiliyor.
Jezero, büyük bir keşfe ev sahipliği yaptı:
- Jezero Krateri’nin su ile dolu halinin canlandırması.
Uzay aracı, şu anda deltanın, bir zamanlar sulak olan ortama çeşitli büyüklükteki parçacıkların yerleşmesiyle oluşan tortul kayalarını araştırıyordu. İlk araştırma sırasında araç, kraterin tabanından örnek aldı ve yerin derinliklerinde magmadan veya yüzeydeki volkanik aktivite sırasında oluşan magmatik kaya buldu. Fakat alandaki bir başka kazı, yaşama dair işaretler barındırıyordu.
Fazlasıyla zengin ve çeşitli yapılarda kayalar barındırdığı belirtilen bu alanda uzay aracı, Jezero Krateri’nden uzakta oluşan, kratere özgü taneleri ve kaya parçalarını taşıyan bir kumtaşı buldu. Bunun da yanında, organik moleküller içeren bir çamurtaşının da bulunduğu duyuruldu. Organik yaşam düşüncelerini ateşleyen bu taşa ‘Wildcat Ridge’ adı verildi.
NASA, taşın muhtemelen milyarlarca yıl önce çamur ve ince kumun buharlaşan bir tuzlu su gölüne yerleşmesi sonucu oluştuğunu belirtti. Taşın yaklaşık 1 metre genişliğinde olduğu da açıklandı. Perseverance uzay aracı, 20 Temmuz tarihinde taşın yüzeyinin bir kısmından örnek aldı. Bu örnekler, uzay aracı bünyesindeki ‘Yaşanabilir Ortamları Organikler ve Kimyasallar için Tarama (SHERLOC)’ adlı araç sayesinde incelendi.
SHERLOC ile yapılan incelemeler sonucunda örneklerin, sülfat minerallerininkilerle ilişkili olan bir organik molekül sınıfına sahip olduğunu gösterdi. NASA, bu kaya katmanlarında bulunan sülfat minerallerinin oluştukları sulu ortamlar hakkında önemli bilgiler sunabileceğini paylaştı. Fakat bu konuda önümüzde büyük bir engelin olduğu da hatırlatıldı.
Açıklama sırasında Twitter’dan gelen soruları cevapladı. “Perseverance, numuneler Dünya’ya geri getirilmeden yaşam belirtilerini tespit edebilir mi?” sorusuna yanıt veren Proje Bilim İnsanı Ken Farley, “Başka bir gezegende yaşam ispatı yükü çok ama çok ağır.” Diyerek numunelerin Dünya’ya getirilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca yaşamın kesin olarak tespit edilemeyeceğini, ancak potansiyel keşifler yapılabileceğini vurguladı.