T24 Ekonomi
Milyonlarca personel artan geçim probleminin gölgesinde taban fiyatın ne kadar olacağını bekliyor. Minimum fiyat maratonu aralık ayında Minimum Fiyat Tespit Komisyonu’nun toplanmasıyla başlayacak. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yıl sonu enflasyon kestirimini 6 puan artırarak yüzde 44’e yükseltirken, taban fiyat artırımının gerçekleşen enflasyona mı gaye enflasyona nazaran mi yapılacağı ise merak konusu. Minimum fiyata yüzde 44 oranında artırım yapılırsa 24 bin 483 lira olacak. Şayet minimum fiyat 2025 yıl sonu enflasyon amacına nazaran yüzde 21 zamlanırsa 20 bin 572 liraya çıkacak.
Türkiye’nin gündeminde artan ekonomik kriz, yükselen besin enflasyonu, tutmayan enflasyon beklentilerinin ışığında minimum fiyata 2025 yılı için ne kadar artırım yapılacağı yer alıyor.
Asgari fiyat maratonu aralık ayında başlıyor. Türkiye’de minimum fiyatı, Minimum Fiyat Tespit Komitesi belirliyor. Komitede; personel tarafını temsilen Türkiye Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), patron tarafını temsilen Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) ve Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığını temsilcileri yer alıyor. Kurul her tarafı temsilen 5 kişi olmak üzere 15 bireyden oluşuyor. Kurulda, emekçi tarafına temsilen bu yıl bir gazetecinin de yer alması bekleniyor.
Komisyon her yıl aralık ayının başında toplanarak taban fiyat görüşmelerine başlıyor. Minimum fiyatın, 31 Aralık’a kadar belirlenmesi gerekiyor. Geçtiğimiz yıllarda taban fiyatı kimi zaman AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan duyursa da geçen yıl Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan açıkladı.
Milyonlarca çalışanın gözü, kulağı taban fiyata yapılacak artırımda olacak. Minimum fiyatın belirlenmesinde yıl sonu enflasyon sayısı büyük değer taşıyor.
Yılbaşından bugüne enflasyon iddiasında 8 puanlık sapma
TCMB, 2024 yıl sonu enflasyon varsayımını 6 puan yükselterek yüzde 44’e çıkardı. Merkez Bankası’nın şubat ayındaki yılın birinci enflasyon raporuna nazaran ,2024 yıl sonu enflasyonu kestirimi yüzde 36 iken yılın son enflasyon raporunda bu sayıda 8 puanlık sapma yaşandı.
TCMB, 2025 yıl sonu enflasyon iddiasını yüzde 14’ten yüzde 21’e; 2026 yıl sonu enflasyon kestirimini ise yüzde 9’dan yüzde 12’ye çıkardı.
”Asgari fiyat için resmî ya da gayriresmî rastgele bir tavsiyede de bulunmuyoruz”
TCMB Başkanı Fatih Karahan, asgari fiyata ait “Bu hususta bizim normatif ‘şöyle olmalı’ üzere kıymetlendirme yapmamız kelam konusu değil. Hakikat da olmaz. Biz karar verici değiliz. Bir şura var, şura toplanıyor. Belirli süreçleri var, süreçlerini işletiyor. Çeşitli kısımları dinliyor ve bir karar veriyor. Şuranın bir tarafı olmadığımız üzere resmî ya da gayriresmî rastgele bir tavsiyede de bulunmuyoruz” diye konuştu. Karahan, ABD ziyaretinde yatırımcılara ”Asgari fiyata yüzde 25 artırım enflasyon görünümüyle uyumlu olur” dediği tezinin hakikat olmadığını söyledi.
”İleriye dönük endeksleme hem kamuda hem özel dalda devreye girmek zorunda”
TCMB Lider Yardımcısı Osman Cevdet Akçay ise taban fiyat hakkında; “Bir noktada ileriye dönük endekslemeye geçmek zorundayız. Geriye dönük endekslemeler, daima kendi kendini yaratan bir süreç doğuruyor. Bir noktada ileriye dönük endeksleme hem kamuda hem özel dalda devreye girmek zorunda. Ben bu konjonktürün bunun için uygun bir periyot olduğu kanaatindeyim. Bunu bu periyotta başlatabilirsek hem taban fiyatta düşük vasıflı çalışan fiyatların dağılımında darbe yemediği, bir periyot olma bahtı var. Hem de ileriye dönük endekslemenin devreye girmesi için uygun bir vakit. Karar alıcılar başlatabilirse âlâ olacağı kanaatindeyim” sözlerini kullandı. Akçay, öteki fiyatlarda yapılacak artış oranlarının minimum fiyat artışının muhtemelen gerisinde kalacağını söyledi.
Asgari fiyat gerçekleşen mi maksat enflasyona nazaran mi zamlanacak?
Asgari fiyat artırımının gerçekleşen enflasyona mı yoksa gaye enflasyona nazaran mi yapılacağı bir müddettir kamuoyunda tartışılıyor. Türkiye’de şu an yıllık enflasyon yüzde 48,58. TCMB’nin yıl sonu enflasyon varsayımı ise yüzde 44. TCMB’nin yıl sonu enflasyon kestiriminin üst bandı ise yüzde 46.
Asgari fiyata, gerçekleşen enflasyon oranında artırım yapılırsa bunun yüzde 44-46 civarında olması bekleniyor. Şayet taban fiyat 2025’in gaye enflasyonuna nazaran zamlanırsa bunun yüzde 21-26 civarında olması öngörülüyor.
TCMB yıl sonu enflasyon tahminleri
2024 orta nokta: Yüzde 44
2024 üst nokta: Yüzde 46
2024 alt nokta: Yüzde 42
2025 orta nokta: Yüzde 21
2025 üst nokta: Yüzde 26
2025 alt nokta: Yüzde 16
OVP enflasyon tahminleri
2024: Yüzde 41.5
2025: Yüzde 17.6
2026: Yüzde 9.7
Merkez Bankası’nın yüzde 44’lük amacına nazaran zamlanırsa 24 bin 483 lira olacak
Asgari fiyat, geçen yıl ocak ayında yüzde 49,11 oranında zamlanarak 17 bin 2 liraya yükselmişti.
Ocak ayında yüzde 25 artırım yapılırsa yeni taban fiyat 21 bin 252 lira olacak. TCMB’nin bu yıl için öngördüğü yüzde 44’lük amacı oranında minimum fiyata artış yapıldığında 24 bin 483 lirayı bulacak. TCMB’nin 2025 amacı olan yüzde 21’lik artırım yapıldığında ise 20 bin 572 liraya çıkacak.
2025 üst bandı olan yüzde 26 oranında artırım gelirse 21 bin 422 lira olacak. Minimum fiyata yüzde 30 artırım gelirse 22 bin 102 liraya yükselecek. Yüzde 40 artırım yapılırsa yeni taban fiyat 23 bin 802 lira düzeyine gelecek.
Orta Vadeli Program (OVP) enflasyon gayesi nazaran, yüzde 41.5’luk artırım gelirse, minimum fiyat 24 bin lirayı aşacak. OVP’deki 2025 enflasyon gayesi olan yüzde 17,5 oranında minimum fiyata artırım yapılırsa 19 bin 977 liraya yükselecek. (ANKA)
|
İnci Taneleri’nin hocası Yılmaz Erdoğan yeni dönemde da bayanları eğitmeye kararlı mı?  |
|
Günün öne çıkan haberleri |