85 milyonun sıhhat bilgilerini barındıran e-nabız uygulamasının Katar’a satıldığına dair medyada son günlerde haberler peşi sıra çıktı, köşe yazılarına mevzu oldu…
Söz konusu olay mahkemeye taşındı. Teze nazaran, “e-Nabız sistemini birinci tasarlayan şirket olan Bilbest isimli firma, daha sonra sistemi sürdüren Tiga isimli şirketten, ‘e-Nabız uygulamasını Katar’a kendi mülkiyetindeymiş üzere satması’ nedeniyle” şikayetçi oldu.
Çıkan haberlerin akabinde Odatv, gerçeğin peşine düştü…
Olaylar nasıl gelişti?
Bir Sağlık Bakanlığı personeli, 2022’nin nisan ayında Bilbest isimli firmanın web sitesinde e-Nabız’ın fikri mülkiyet haklarının kendilerine ilişkin olduğuna ait bir ifadeyi fark etti.
Peki neydi bu Bilbest?
Bilbest, yaklaşık 10 sene evvel bir sene kadar iki bilişim işçisi aracılığıyla bir yüklenicinin alt yüklenicisi olarak e-Nabız projesinde faaliyet göstermiş bir firma… Edinilen bilgiye nazaran, yaklaşık son 10 yıldır e-Nabız’ın hiçbir sürecinde bulunmuyorlar.
Bilbest’in web sitesinde yer alan temelsiz ifadeye ilişkin Sağlık Bakanlığı rutin süreci başlatıyor. Bilbest ile bağlantıya geçen Bakanlık, e-Nabız’ın tüm haklarının Bakanlığa ilişkin olduğu konusunda şirketi ikaz ederek, web sitelerindeki sözlerin kaldırılmasını talep ediyor.
Buna rağmen firma web sitesindeki bu sözleri kaldırmıyor. Bununla da kalmayan Bilbest, Mayıs 2022’de Sıhhat Bakanlığına gönderdiği ihtarname ile e-Nabız’ın fikri mülkiyet haklarının kendilerine ilişkin olduğunu yazılı olarak tez ediyor.
Bakanlık, 2000’li yıllarda Sağlık-Net tecrübesi sonrasında geliştirdiği e-Nabız’ın tüm fikri mülkiyet haklarının devlete ilişkin olduğu karşılık metninde tabir ediyor.
Bilbest tarafından gönderilen 20 Mayıs 2022 tarihli ihtarname ve Bakanlığın 25 Mayıs 2022 tarihli cevabı
PANDEMİ İLE GELEN POPÜLERİTE SONRASI
Bakanlığın e-Nabız’ın tüm haklarının devlete ilişkin olduğuna dair yanıtı karşısında Bilbest firması Temmuz 2022 tarihinde bu tezini yargıya taşıyor.
Bakanlık çalışanları, bu hak savını “pandemi ile popülerleşen e-Nabız’dan yarar sağlamak” formunda kıymetlendiriyor.
Bu esnada Bakanlığın o devir milletlerarası projeler koordinatörü olan U.E.’nin Bakanlığı mahkemeye vermiş Bilbest firmasıyla yakınlığı yöneticilerinin dikkatini çekiyor. Bu kuşkunun kaynağı ise U.E.’nin Bakanlığa karşı açılan davaya ait savunma argümanlarını temin etmeye çalıştığının amirlerince öğrenilmesi oluyor. U.E.’ye amirlerince bu konu sorulunca, U.E. toplumsal medya üzerinden Bakanlıktan ayrılacağını ifade ediyor, ardından Bakanlığı mahkemeye veren firma lehine toplumsal medya paylaşımları yapıyor. U.E.’nin temin etme yetkisi olmadığı evraka amirlerinin ismini kullanarak erişmesinin ve akabinde bu toplumsal medya paylaşımlarını yapmasının ardından hakkında idari inceleme başlatılıyor ve mevzu Bakanlık tarafından inceleniyor. Başlatılan incelemede, Bakanlığın U.E’ye zimmetlediği bilgisayarda e-Nabız’ın fikri mülkiyetini ele geçirmek için Bakanlığı dava eden firma ile U.E. ortasında uzun vakte yayılı ticari münasebet ve para akışına dair resmi evraklar tespit ediliyor.
Ticari münasebete dair resmi belgeler).
İHALEYİ BİLBEST’E TESLİM EDİYOR
U.E.’nin o güne kadar Bakanlık bünyesinde gerçekleştirdiği iş ve süreçlere dair inceleme derinleştiriliyor. U.E’nin Avrupa Birliği projesi kapsamında gerçekleştirilen bir ihalenin komisyon başkanı olduğu sırada Bilbest’in haksız yere ihaleyi kazanmasını sağladığı tespit ediliyor. İhale sürecine ait bir öteki farklı ayrıntı da şu: Aynı ihalede, komisyon başkanı olan U.E. üçüncü bir şirketi “çıkar çatışması” sebebiyle eliyor, lakin ihalenin kazananı Bilbest ile yıllara dayanan ticari münasebetini Bakanlık yöneticilerinden gizleyerek ihaleyi Bilbest’e teslim ediyor. Bilbest yetkilileri de yönetime bu bahiste hiçbir bildirim yapmıyor. Bilakis hiçbir çıkar çatışması bulunmadığına dair belgeyi imzalayıp yönetime teslim ediyor.
Elektronik dokümanların incelemesi sırasında U.E’nin tek başına olmadığı ortaya çıkıyor ve birlikte hareket ettiği başka şahıslar incelemeye dahil ediliyor. Bu bireylerin de bilgisayarlarında birlikte hareket ettiklerine dair çok sayıda doküman tespit ediliyor. Bu dokümanlardan birisi ortalarında kurmuş oldukları “Making Money” isimli WhatsApp kümesinin yazışma yedekleri. Bu yazışmalarda bütün süreçlere ilişkin, ilgili Bilbest firmasının ve firma sahibi Zahid Ercan’ın da isminin geçtiği çok sayıda yazışmanın kayıtlarına erişiliyor. Bu konular kelam konusu şahıslardan İ.K.ya sorulduğunda incelemeci huzurunda açıkça itirafta bulunuyor. Sonrasında hiçbiri bir daha kuruma gelmiyor ve Bakanlıktan ayrıldıklarına dair bildirimde bulunuyorlar.
İ.K. Beyanı ve “Making Money” İsimli WhatsApp Kümesi Yazışmaları
BİLBEST’İN KURUCUSU YURT DIŞINA KAÇIYOR
Ayrıca inceleme esnasında, U.E.’nin Bakanlıkta bulunduğu periyotta mesai arkadaşlarından Bakanlığın sıhhat bilişimi deneyimlerine dair dokümantasyon talep ettiği, akabinde bu dokümanları yeniden kendi grubundaki eski bakanlık çalışanları ile yurt dışı ticari işlerinde kullanmaya çalıştıkları “Making Money” isimli WhatsApp yazışma yedeklerinde, bilgisayarında ve kurumsal e-posta adresinde tespit ediliyor.
Devamında Bakanlık bu grup hakkında cürüm ihbarında bulunuluyor. Savcılık tarafından yürütülen soruşturma kapsamında, bu grup ile Bilbest ortasındaki para alışverişlerinin MASAK raporlarına takılması ile kuşkulu havuzu genişliyor ve Bilbest’in yöneticileri de kuşkulu olarak evraka dahil edilerek iddianame hazırlanıyor ve kovuşturma süreci başlıyor. Bilbest’in sahibi Zahid Ercan yurt dışına kaçıyor ve hala kaçak.
TÜM SANIKLAR BERAAT MI ETTİ
Medyada çıkan haberlerde her ne kadar tüm sanıkların beraat ettiği yer almaktaysa da temelinde beraat sebebi mahkeme tarafından sanıkların memur olmadıkları için kanun kapsamında kamu vazifelisi sayılmamalarına dayanıyor. Sanıklar hakkında mutlaklaşmış bir beraat kararı varmış üzere bilgiler dolanıyor lakin sanıklar hakkında katılaşmış bir beraat kararının olmadığı, yargılama hala devam ettiği öğrenildi. Öte yandan, birinci derece mahkemesinin bu kararına Sıhhat Bakanlığının yanında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından da istinaf yoluna gidildi.
KATAR’A SATILDI İDDİASI
Bu ceza davasının konusunun yansıtıldığı üzere e-Nabız’ın telif haklarından kaynaklanmadığı, tersine yüz kızartıcı hata kuşkusu ile yargılanan sanıkların bu kuşkuyu kendilerinden uzaklaştırmak isteme hedefi taşıdığı düşünülüyor.
Sanık İ.K.’nin baskı altında itirafta bulunduğunu argümanına ait şikayet ise savcılık tarafından sürece konulmadı.
“KAMU VAZİFELİSİ OLARAK KABUL EDİLMELERİ GEREKİYOR”
Gerek fikri mülkiyet haklarına ait hukuk davası, gerekse Bakanlık eski çalışanları hakkındaki ceza davası hala devam ediyor. Bakanlıkta koordinatör olarak vazife yapan ve ihale komite başkanlığı yapan bir kişinin başında yer aldığı bu grubun, mahkemeler nezdinde sadece memur olmadıkları gerekçesiyle kamu vazifelisi olarak kabul edilmemesi sonucunda birinci derece mahkemesinde beraat kararı verilmesi ise dikkati çeken bir öteki konu.
Dava sürecinde, 2005 yılında yürürlüğe giren Türk Ceza Hukuku Reformu’nun baş mimarlarından olan Prof. Dr. Adem Sözüer’den alınan ve dava belgesine sunulan mütalaada, “kamusal faaliyetin kamu vazifelisi kavramının belirlenmesinde ana öge olarak kabul edilmesiyle, bu faaliyeti yürüten bireylerin fiyat yahut sair bir karşılık alıp almadıkları, memur ya da kontratlı statüsünde olup olmadıkları ehemmiyet taşımamaktadır. Şayet bir hizmet kamu ismine yürütülüyorsa buna devlet-kamu kurumlarınca uygulanan metotlardan rastgele biriyle katılan kişi kamu vazifelisi sayılacaktır” biçiminde söz edildi ve sanıkların kamu vazifelisi olarak kabul edilmeleri ve cezalandırılmaları konusunda görüş verildi.
Özetle, tüm vatandaşların sıhhat bilgilerini saklaması sebebiyle e-devlet uygulamaları ortasında büyük kıymete sahip ve Bakanlığın “Kritik Varlıklar” listesinde bulunan e-Nabız sisteminin vatandaşların bilgileriyle birlikte Katar’a satıldığı savının ardında bunlar yatıyor…
Odatv.com